W ostatnich latach, sztuczna inteligencja zyskała znaczącą popularność i na podstawie oststnich doniesień wydaje się, że nie ma granic dla jej możliwości. Tak jak generowanie muzyki na podstawie promptu, tworzenie nowych antybiotyków. Niedawno w konkursie artystycznym, gdzie miały konkurować ze sobą szuka stworzona przez artystów, zwyciężyła praca stworzona przez AI. To wydarzenie wywoluje mieszane uczucia, otwierając pytanie na temat ograniczania użycia AI w konkursach fotograficznych.

W ostatnim czasie zagorzało dyskusje na temat zastosowania sztucznej inteligencji w dziedzinie sztuki oraz wielu innych aspektach naszego życia. Warto podkreślić, że AI jako współczesna technologia, zdecydowanie poszerza granice możliwości artystycznych. Gdzie każdy nawet bez zdolności artystycznych jest w stanie stworzyć sztukę.

W przypadku Jasona M. Allena, jego praca “Théâtre D’opéra Spatial” – jedno z pierwszych dzieł stworzonych przez AI, które zdobyło nagrodę – pokazuje potencjał tych technologii do tworzenia nowych, innowacyjnych form wyrazu. Mimo iż obawy związane z wpływem AI na tradycyjną twórczość artystyczną są zrozumiałe, powinniśmy również dostrzec ogromne możliwości, jakie te narzędzia oferują.

 

Udział w konkursach

Na pierwszy rzut oka, zwycięstwo AI w konkursie artystycznym może wydawać się niepokojące. Możemy zadać pytanie – czy sztuka stworzona przez maszynę może być równie wartościowa jak ta stworzona przez człowieka? Możemy odczuwać, że nasza ludzka twórczość jest zagrożona. Jednakże, to wydarzenie powinno być raczej postrzegane jako triumf innowacji niż jako zagrożenie ludzkości.

AI nie ogranicza ludzkiej kreatywności, a wręcz przeciwnie – inspiruje i rozszerza nasze możliwości. Używając narzędzi AI, artyści mogą tworzyć dzieła, które byłyby nieosiągalne tylko za pomocą tradycyjnych technik lub zajmowały ogromną ilość czasu do jej ukończenia, dzięki AI można to zrobić teraz w kilka sekund. Sztuczna inteligencja umożliwia tworzenie nowych form ekspresji artystycznej i jest częścią naturalnej ewolucji sztuki, tak jak wcześniej pojawienie się fotografii, filmu czy komputerowego projektowania graficznego.

Może to stworzyć nierówny obszar rywalizacji, w którym człowiek, ograniczony przez własne ograniczenia czasowe, nie może konkurować z precyzyjnością, szybkością i nieograniczoną zdolnością generowania pomysłów przez AI Z tego powodu, AI powinno być wyłączone z konkursów artystycznych, aby chronić autentyczną ludzką twórczość i utrzymanie zdrowej rywalizacji na podstawie ludzkich zdolności i talentów.

Niedoskonałości

Jednym z przykładów, które obrazują ograniczenia sztucznej inteligencji w twórczości artystycznej, jest seria zdjęć papieża wygenerowanych za pomocą popularnego narzędzia AI – Midjourney. Narzędzie to tworzy obrazy na podstawie podpowiedzi tekstowych, jednak rezultaty nie są wciąż idealne.

Rozmazana ręka papieża, zniekształcone okulary i rozmazany naszyjnik z krzyżem są jaskrawym przykładem, że sztuczna inteligencja nie jest jeszcze doskonała. Na obecnej etapie, mimo ogromnych postępów w dziedzinie AI, nie jest w stanie ona dokładnie naśladować subtelności i precyzji, jakie charakteryzują ludzką twórczość.

Wydaje się, że istnieje pewien rodzaj ‘artystycznej intuicji’, która, przynajmniej na razie, wydaje się być poza zasięgiem sztucznej inteligencji. Choć AI jest w stanie tworzyć fascynujące i innowacyjne obrazy, często brakuje im tego, co wielu ludzi uważa za istotę sztuki – unikalnej, ludzkiej wrażliwości i emocji.

Dzisiejsze niedoskonałości obrazów generowanych przez A.I. mogą niebawem stać się rzadkością, zważywszy na szybkość innowacji w tej dziedzinie. Zdolność do tworzenia realistycznych, choć nieautentycznych, obrazów może być wykorzystywana do dezinformacji i manipulacji, co stawia w obliczu wyzwań dla społeczeństwa.

To podkreśla konieczność rozwijania narzędzi i strategii, które pozwolą społeczeństwu skutecznie zidentyfikować i zareagować na potencjalnie manipulacyjne obrazy generowane przez AI.

 

 

Naruszenie praw autorskich

Problem praw autorskich jest jednym z największych wyzwań dla twórców narzędzi AI do generowania sztuki. Przykładem jest niedawny proces, który Getty Images wytoczyło przeciwko Stability AI, twórcom otwartoźródłowego generatora sztuki AI o nazwie Stable Diffusion. Getty Images oskarża Stability AI o ‘bezczelne naruszenie własności intelektualnej Getty Images na zaskakującą skalę.

Narzędzia AI do generowania sztuki, takie jak Stable Diffusion, wymagają ogromnych zbiorow zdjęć, które służą jako dane treningowe. Często jednak są one pobierane z internetu bez zgody twórcy, co stwarza potencjał do licznych naruszeń praw autorskich.

 

Prace współczesnych artystów

Również tradycyjni artyści zgłaszają swoje roszczenia, gdy ich dzieła są wykorzystywane do szkolenia modeli AI, domagając się rekompensaty lub prosząc o możliwość całkowitego wycofania się z takich działań. Karla Ortiz, wielokeotnie nagradzana artystka koncepcyjna, która pracowała z studiami filmowymi takimi jak Marvel i Industrial Light & Magic, mówi o tym jak przypadkowo natknęła się na samouczek dla generatora obrazów, który zachęcał użytkowników do umieszczania nazwisk artystów w instrukcjach, aby uzyskać określony styl.

Twierdzi, że odkryła prace setek artystów, którzy są jej kolegami i z którymi zna się osobiście. Ludzie korzystają z ich pełnych nazwisk podczas formułowania promptów, aby umożliwić AI stworzenie treści, które mają przypominać ich dzieła

Historia artysty fantasy, Gregorza Rutkowskiego, może stanowić stanowić dobrą ilustrację dla tego problemu. Jak wynika z badań przedstawionych przez MIT Technology Review, jego nazwisko zostało uwzględnione w ponad 93 000 promptach dla programu Stable Diffusion. Następnie wygenerowane w ten sposób prace były publikowane w social mediach a także wykorzystane do stworzenia artykułów o możliwościach AI. Nagły wzrost ilości treści w stylu Rutkowskiego powoduje iż po wpisaniu nazwiska artysty do wyszukiwarki Google wśród pierwszych wyników znajduje się wiele obrazów wygenerowanych sztucznie.

Rutkowski wnioskuje o wykluczenie żyjących artystów z baz danych wykorzystywanych do szkolenia AI. Ponadto twierdzi też że istotne jest aby korporacje odpowiedzialne za produkty AI skupiły się na pracach znajdujących się w domenie publicznej. Zwraca też uwagę na ogromny problem finansowy, związanego z ewoluowaniem SI z badań non-profit na projekt komercyjny, bez proszenia artystów o pozwolenie na wykorzystanie ich dzieł.

W styczniu Ortiz wraz z artystkami Sarah Andersen i Kelly McKernan wszczęły w Kalifornii pozew zbiorowy przeciwko Stability AI, Midjourney i stronie internetowej DeviantArt, czyniąc im zarzuty nieuprawnionego wykorzystania dzieł artystów dla szkolenia AI Stable Diffusion.

Oryginalne dzieło Rutkowskiego i obraz wygenerowany w jego stylu

Regulacje prawne

Najgorętszym pytanie obecnie toczącej się dyskusji w tym temacie jest pytanie czy tradycyjni artyści mogą prosić badaczy i firmy o usunięcie ich pracy z baz danych używanych do szkolenia AI. Dotychczasowo styl utworów nie był chroniony prawami autorskimi ale indywidualne dzieła już tak, a więc problem sprowadza się do pytania, czy używanie dzieł do szkolenia modelu stanowi ich naruszenie czy też jest dozwoloną interpretacją.

Europejskie związki artystów wzywają ustawodawców do wymagania zapewnienia zgody artystów przed włączeniem ich prac do danych szkoleniowych. W tym samym momencie w Wielkiej Brytanii rząd planuje zablokować możliwość ich wykluczenia.

W teorii, dyrektywa o prawach autorskich UE pozwala europejskim artystom na żądanie usunięcia ich obrazów z modeli. Jednak prawo to zawiera wyjątek dla zbiorów danych początkowo stworzonych w celach badawczych i naukowych, co mogłoby obejmować te wykorzystywane przez Stable Diffusion itp.

W miarę uprawu czasu firmy zajmujące się tworzeniem modeli AI będą prawdopodobnie próbowały dojść do porozumienia z artystami. Tego typu są starania są zasadniczo już podejmowane. Przykładem tego może być nowa wersja Stable Diffusion która utrudnia osiągnięcie danego stylu artysty za wykorzystaniem jego nazwiska, która została stworzona pomimo negatywnych opinii jej użytkowników. Innym pomysłem na rozwiązanie tego sporu jest system licencjonowania, w którym artyści otrzymują rekompensatę w zamian za wykorzystanie ich prac w procesie szkolenia AI.

Inną niezwykle istotną kwestią jest wykorzystania danych osobowych podczas szkolenia modeli AI. Jeden z użytkowników Stable Diffusion odkrył że modelowi udało się wygenerować obraz zawierający jego prywatne dane medyczne. Okazało się że niemiecka organizacja non-profit LAION stanowiąca źródło danych dla szkolenia modelu Stable Diffusion wykorzystała prywatne zdjęcia w swoim zbiorze danych. Użytkownik skorzystał ze strony Have I Been Trained, stworzonej przez niemieckich artystów, aby pomóc w identyfikacji wszystkich dzieł sztuki lub prywatnych zdjęć wykorzystywanych przez AI.

Osoby, które mają obawy co do prywatności, nie mają zbyt wielu możliwości działania. Mieszkańcy Unii Europejskiej mogą składać skargi zgodnie z Ogólnym Rozporządzeniem o Ochronie Danych (RODO) w celu żądania usunięcia zdjęć używanych przez AI LAION. Jednakże tylko zapobiega to wykorzystywaniu tych zdjęć w przyszłości – nie cofa skutków już dokonanego użycia lub szkolenia AI. Użytkownicy z USA nie mają nawet takich, ograniczonych możliwości. Strona internetowa LAION umożliwia tylko użytkownikom żądanie usunięcia zdjęć drogą mailową.

Literatura

Wywiad z Grzegorzem Rutkowskim https://news.artnet.com/art-world/a-i-should-exclude-living-artists-from-its-database-says-one-painter-whose-works-were-used-to-fuel-image-generators-2178352

Artykuł poruszający kwestie prawne modeli generatywnych https://www.politico.eu/article/artificial-intelligence-technology-art-regulation-copyright/

Strona pozwalająca na sprawdzenie czy obrazek został użyty do szkolenia Stable Diffusion https://haveibeentrained.com/

Polityka prywatności LAION https://laion.ai/privacy-policy/

Problematyka własności intelektualnej wygenerowanych obrazów https://mindmatters.ai/2022/09/when-should-ai-art-be-protected-by-copyright/