Miniaturyzacja sprzętu elektronicznego, rozwój sieci bezprzewodowych oraz przetwarzanie danych w chmurze sprawiają, że coraz łatwiej jest wprowadzać na rynek urządzenia Internetu Rzeczy (ang. Internet of Things – IoT). Przykłady zastosowań IoT są liczne i obejmują wiele dziedzin naszego życia, takich jak transport, medycyna, rolnictwo czy przemysł. Przyjrzyjmy się jak mogą nam pomóc w wykonywaniu codziennych zadań oraz czy nie pozbawią nas wrodzonego instynktu samozachowawczego.

Co dają nam urządzenia IoT?

1. Wygoda i automatyzacja

Jednym z głównych aspektów, które sprawiają, że technologie IoT usprawniają nasze życie, jest wygoda i automatyzacja. Dzięki połączeniu różnych urządzeń i systemów z internetem, możemy skutecznie kontrolować i zarządzać naszym otoczeniem. Przykładowo, inteligentne systemy domowe pozwalają nam zdalnie sterować oświetleniem, temperaturą, systemem alarmowym czy nawet zamkami drzwi. Możemy także programować różne scenariusze działania, które dostosowują nasze otoczenie do naszych preferencji, bez konieczności angażowania naszej uwagi. To sprawia, że codzienne czynności stają się bardziej efektywne i komfortowe. Wygodne funkcjonalności są też dostępne w mniej zautomatyzowany sposób. W popularnym robocie kuchennym Thermomix urządzenie łączy się przez sieć z platformą Cookidoo gdzie można znaleźć setki potraw i napojów z przepisami do przygotowania przy użyciu robota.

2. Optymalizacja zasobów i oszczędność

IoT umożliwia także optymalizację zasobów i oszczędność energii. Inteligentne systemy zarządzania energią pozwalają na monitorowanie i regulację zużycia energii w domach i firmach. Dzięki temu możemy świadomie kontrolować nasze wydatki na energię oraz zmniejszać nasz wpływ na środowisko naturalne. Przykładowo, inteligentne liczniki energii mogą dostarczać nam informacji o naszym zużyciu w czasie rzeczywistym, co pomaga nam identyfikować i eliminować nieefektywne zachowania. Szacuje się, że w roku 2030 urządzenia IoT pozwolą zaoszczędzić 8-krotność energii, którą same pobierają do swojego działania [1]. Ponadto, IoT może być wykorzystane w rolnictwie do monitorowania gleby, wilgotności, temperatury i innych czynników, co umożliwia efektywniejsze wykorzystanie wody i nawożenia.

3. Bezpieczeństwo i monitorowanie

Technologie IoT mają również znaczący wpływ na nasze poczucie bezpieczeństwa. Inteligentne systemy monitoringu umożliwiają nam stały nadzór nad naszymi domami, biurami czy nawet pojazdami. Dzięki kamerom, czujnikom ruchu i alarmom możemy śledzić sytuację w czasie rzeczywistym i reagować na potencjalne zagrożenia. W przypadku medycyny, IoT może być wykorzystane do monitorowania pacjentów na odległość, co jest szczególnie przydatne w przypadku osób starszych lub z chorobami przewlekłymi. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie w razie potrzeby i zapewnienie lepszej opieki zdrowotnej. Sensory ubierane lub montowane w ciele pozwalają stale zbierać dane odnośnie cechy która nas interesuje, np. tętno i ciśnienie krwi. W efekcie lekarz podczas kontroli może zobaczyć historię zmian z dużą szczegółowością, a sam pacjent nie musi tak często się badać – w ten sposób oszczędzamy też czas pielęgniarek. Zwiększające się zainteresowanie urządzeniami IoT w medycynie możemy zobaczyć obserwując wzrost rynkowy. Markets and Markets Research szacuje, że jego wartość wzrośnie z 72,5 mln dol. w 2020 do 188,2 mln dol. w 2025 [2].

4. Efektywność transportu i mobilność

IoT ma również duże znaczenie w dziedzinie transportu i mobilności. Inteligentne systemy zarządzania ruchem drogowym mogą optymalizować przepływ pojazdów, co prowadzi do zmniejszenia korków i skrócenia czasu podróży. Uniwersytet Carnegie Mellon w swoim programie pilotażowym we współpracy z miastem Pittsburgh oraz firmą East Liberty Development Inc. wprowadził sieć inteligentnej sygnalizacji świetlnej. W swoich wynikach chwalą się redukcją czasu bezczynności samochodów (tj. “stania na czerwonym”) o 40%, średniego czasu przejazdu o 26% i emisji spalin o 21% [3]. Ponadto, inteligentne systemy parkingowe mogą pomóc w znalezieniu wolnego miejsca parkingowego, co jest szczególnie cenne w zatłoczonych miastach. W dziedzinie transportu publicznego, IoT umożliwia śledzenie lokalizacji i czasu przyjazdu pojazdów, co pomaga nam planować podróże i uniknąć niepotrzebnych oczekiwania.

Kolejny zestaw narzędzi, czy uzależniająca technologia?

Istnieje obawa, że korzystanie z urządzeń IoT może prowadzić do uzależnienia i utraty zdolności do samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach, gdy te technologie zawiodą lub będą niedostępne. W miarę wzrostu zależności od inteligentnych urządzeń, możemy tracić podstawowe umiejętności, takie jak orientacja w terenie, rozwiązywanie problemów czy podejmowanie decyzji w sytuacjach awaryjnych.

Należy jednak pamiętać, że wśród osiągnięć technicznych ludzkości wiele mamy przykładów wynalazków bez których dzisiaj nie wyobrażamy sobie życia. Gdybyśmy w jednej chwili utracili elektryczność, silniki spalinowe czy mikroprocesory nasza codzienność diametralnie by się zmieniła. Czy powinniśmy się zatem martwić, że z naszym życiem zespala się w nierozerwalny sposób nowa technologia?

Czynnikiem rozróżniającym IoT od wymienionych osiągnięć są algorytmy uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji. Pozwalają one urządzeniom na podejmowanie decyzji na podstawie danych z czujników oraz zaprogramowanej wiedzy. W ciągu ostatnich lat obserwujemy wiele badań naukowych na tym polu [4]. Taki poziom automatyzacji sprawia, że przestajemy mieć do czynienia ze zwykłymi narzędziami, które kontrolujemy w trakcie używania. Zamiast tego są roboty, którym możemy zlecić jakieś zadanie i nie martwić się jak zostanie ono wykonane. Skoro mamy już lodówki, przy użyciu których jesteśmy w stanie zamówić zakupy z dowozem [5] nic nie stoi na przeszkodzie aby zlecić jej dbanie o stały asortyment w środku. Przeciętny konsument nie potrzebuje dzisiaj wiedzieć jak wytwarzana jest żywność i skąd się bierze na sklepowych półkach – czy zatem jutro powinien wiedzieć jaki jest proces zanim dostarczy mu ją kurier?

Decyduję, więc jestem.

Podejmowanie decyzji od zawsze było stałym elementem życia człowieka i świadczy ono o jego autonomii. Należy jednak zauważyć, że duże korporacje i rządy mogą mieć w swoim interesie, aby zwalniać nas z tego obowiązku w coraz szerszej sferze naszego życia. Niesamodzielny konsument lub obywatel jest łatwiejszy w kontrolowaniu. Powinniśmy w tym miejscu zaznaczyć zagrożenie, które może w przyszłości przynieść technologia IoT. Urządzenia te mogą mieć możliwość decydowania za nas – lodówka sama wybierze zakupy, które powinny się w niej znaleźć, robot sprzątający zdecyduje jak czysta powinna być nasza podłoga, miernik ciśnienia umówi wizytę u lekarza w naszym imieniu.

Powinniśmy zatem zauważyć, że odpowiedzialne korzystanie z technologii IoT leży w naszych rękach. Musimy być świadomi ograniczeń tych technologii i zachować równowagę między korzyściami, jakie niosą, a naszą zdolnością do samodzielnego funkcjonowania. Ważne jest, aby nie zaniedbywać naszej autonomii, a także nie tracić kontaktu z rzeczywistością poza światem technologii. Warto  pamiętać, że technologie IoT są narzędziami, które mają nam pomagać, a nie zastępować naszą zdolność do podejmowania decyzji. Właśnie dlatego edukacja i świadomość są kluczowe. Musimy być świadomi ograniczeń i potencjalnych zagrożeń związanych z IoT, a zarazem nadal kultywować nasze instynkty, umiejętność krytycznego myślenia i podejmowania decyzji. To, jak wykorzystujemy technologie IoT, zależy od nas samych.

Nowy szum informacyjny.

Coraz większa ilość danych generowanych przez urządzenia IoT może prowadzić do przeciążenia informacyjnego. Istnieje ryzyko, że stałe korzystanie z tych technologii może prowadzić do uzależnienia od nieustającej komunikacji, informacji i interakcji online, co z kolei może negatywnie wpływać na nasze zdrowie psychiczne i relacje interpersonalne. Nasz układ dopaminowy jest już bardzo mocno bombardowany przez Internet, np. przez portale społecznościowe. Dorzućmy do tego: powiadomienie od lodówki o kończących się zapasach, powiadomienie z zegarka, że czas się poruszać, powiadomienie z kosiarki, że jej mechanizm się zablokował. Ta lista może być znacznie dłuższa. W tym momencie podkreślmy, że to do nas należy decyzja jak wchodzimy z tymi narzędziami w interakcje. Zadajmy sobie pytanie – czy potrzebuję otrzymywać takie takie informacje w czasie rzeczywistym?

Ponadto, powinniśmy dbać o naszą prywatność i bezpieczeństwo. Jesteśmy stale poddawani analizie i monitorowaniu, co może naruszać nasze poczucie intymności i swobody. Zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń i świadome korzystanie z technologii IoT może pomóc nam uniknąć nadmiernego monitorowania i wykorzystywania naszych danych osobowych.

Podsumowując, technologie IoT przynoszą wiele korzyści i udogodnień w naszym codziennym życiu. Usprawniają nasze czynności, poprawiają efektywność i pomagają nam oszczędzać zasoby. Jednak nie możemy zapominać o odpowiednim wykorzystaniu tych technologii. Musimy być świadomi ich potencjalnych zagrożeń i nadal angażować się w nasze życie, zachowując nasz wrodzony instynkt samozachowawczy. W ten sposób możemy cieszyć się korzyściami, jakie niesie ze sobą IoT, jednocześnie pozostając odpowiedzialnymi użytkownikami.

Źródła:

1. https://www.globenewswire.com/news-release/2021/04/19/2212063/24691/en/IoT-Technology-Will-Save-More-Than-Eight-Times-the-Energy-it-Consumes-by-2030-and-Drive-Strong-Reduction-in-CO2-Emissions-and-Water-Usage.html
2. https://www.marketsandmarkets.com/Market-Reports/iot-healthcare-market-160082804.html
3. https://www.cmu.edu/homepage/computing/2012/fall/smart-traffic-signals.shtml
4. Qinxia, H., Nazir, S., Li, M., Ullah, H., Lianlian, W., & Ahmad, S. (2021). AI-enabled sensing and decision-making for IoT systems. Complexity, 2021, 1-9.
5. https://reviewed.usatoday.com/refrigerators/features/this-6000-smart-fridge-isnt-as-ridiculous-as-it-sounds-samsung-family-hub
6. https://tridenstechnology.com/all-about-the-internet-of-things-iot/