W tym poście skupimy się na fascynującym zastosowaniu technologii Augmented Reality (AR) w terapii chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych. Rozszerzona rzeczywistość staje się coraz bardziej powszechna w wielu dziedzinach życia, a jej potencjał w ochronie zdrowia jest niezwykle obiecujący. Przedstawimy różnorodne aspekty wykorzystania AR w terapii oraz przeanalizujemy istniejące badania i trendy w tej dziedzinie.

Co to jest Augmented Reality?

Augmented Reality to technologia, która łączy świat rzeczywisty z cyfrowym, dodając informacje wizualne, dźwiękowe lub inne sensoryczne do rzeczywistości fizycznej. W odróżnieniu od wirtualnej rzeczywistości (VR), która całkowicie odizolowuje użytkownika od świata zewnętrznego, AR zachowuje połączenie z otoczeniem. Dzięki wykorzystaniu odpowiednich urządzeń, takich jak smartfony, tablety czy specjalne okulary, użytkownicy mogą doświadczać hybrydowego środowiska, w którym elementy wirtualne współistnieją z realnymi obiektami.

Ostatnio, z popularnością technologii AR związane są okulary Apple Vision Pro. Ich możliwości przyciągnęły uwagę licznej grupy użytkowników, którzy zafascynowani nowinkami technologicznymi, często zapominają o odpowiednim zachowaniu bezpieczeństwa. Użytkownicy nowego produktu firmy Apple, korzystają z nich w sposób nieodpowiedni – na przykład podczas przechodzenia przez ulicę czy prowadzenia samochodu. Zbyt duża koncentracja na treściach wyświetlanych przez okulary AR może prowadzić do nieuwagi wobec realnego otoczenia, co z kolei zwiększa ryzyko wypadków i urazów. Należy podkreślić, że choć technologia AR otwiera nowe możliwości i stwarza fascynujące doświadczenia, należy zawsze pamiętać o odpowiedzialnym korzystaniu. Warto promować edukację na temat właściwego korzystania z technologii AR oraz świadomość zagrożeń z nią związanych.

Narzędzie AR w Terapii Chorób Somatycznych

Choroby somatyczne to wszelkie choroby lub dolegliwości, które mają bezpośrednią fizyczną przyczynę lub objawiają się fizycznymi dolegliwościami, mogą obejmować szeroki zakres stanów zdrowotnych, począwszy od infekcji, urazów, chorób serca i nowotworów, aż po problemy z układem pokarmowym, skórą czy kośćmi. Rozszerzona rzeczywistość może być niezwykle pomocna w leczeniu wspomnianych schorzeń. Przykładowo, w przypadku rehabilitacji po urazach lub operacjach, terapeuci mogą wykorzystać aplikacje AR do zapewnienia pacjentom interaktywnych ćwiczeń fizycznych, które są spersonalizowane i dostosowane do ich potrzeb. Dzięki temu pacjenci mogą lepiej monitorować swoje postępy i motywować się do regularnego wykonywania ćwiczeń, nie będąc skazanym na powszechnie metody konwencjonalne, takie jak instrukcje werbalne czy wcześniej nagrane filmy.

W badaniach przeprowadzonych przez Vinolo Gil MJ i współpracowników (2021) stwierdzono, że terapia z wykorzystaniem rozszerzonej rzeczywistości znacząco poprawiła funkcjonalność kończyn dolnych i górnych u pacjentów po udarze oraz zwiększyła stabilność i równowagę u osób starszych. Dodatkowo, aplikacje AR wykazały się skutecznością w redukcji bólu związanego z zespołem bólu fantomowego oraz w wspomaganiu terapii pacjentów z chorobą Parkinsona. Natomiast Wang PH wraz z współpracownikami (2022) przeprowadzili badanie, które sugeruje, że aplikacja AR może przynieść korzyść w okresie rehabilitacji okołooperacyjnej u pacjentów ortopedycznych poprzez poprawę funkcji płuc. Powyższe wyniki sugerują, że rozszerzona rzeczywistość może być wartościowym narzędziem w terapii fizycznej i neurologicznej, przyczyniając się do poprawy funkcji motorycznych i jakości życia pacjentów. Jednym medycznym słowem AR ma dobre rokowania!!!

AR w Terapii Zaburzeń Psychicznych

AR ma również ogromny potencjał w terapii zaburzeń psychicznych, takich jak lęki, fobie czy PTSD (Zespół Stresu Pourazowego). Dzięki możliwości tworzenia symulacji różnych scenariuszy, terapeuci mogą eksponować pacjentów na sytuacje stresogenne w kontrolowany sposób, co pomaga im stopniowo przezwyciężać swoje obawy. Warto też docenić rozszerzoną rzeczywistość za jej elastyczność i zwiększoną dostępność, która może być wygodnie dostarczana poprzez różne platformy, w tym smartfony i tablety, co jest istotne dla osób z zaburzeniami, które uniemożliwiają im opuszczenie własnych domostw z spokojem i komfortem. Technologia AR ma potencjał wzmocnienia różnych procesów poznawczych i emocjonalnych, komunikacji społecznej oraz umiejętności umysłu, w tym rozpoznawania emocji twarzy czytaj mimiki, a także zdolności funkcjonalnych i motorycznych. Inny ważny obszar zastosowania AR to redukowanie stresu wśród najmłodszych.

Dzieci zwykle doświadczają znacznego lęku podczas kontaktu z pracownikami medycznymi czy podczas badań. Literatura wykazała, że dzieci, które uczestniczyły w programach psychologicznych wspieranych przez rozszerzoną rzeczywistość, lepiej radziły sobie z kontrolowaniem lęku i wykazywały niższe poziomy zmartwienia. Jednak chociaż wykorzystanie AR jest obiecujące, to jej wprowadzenie wymaga czasu. Urządzenia, które mamy dostępne pod ręką, są zróżnicowane pod względem sprzętu i oprogramowania, co może wpływać na wyniki oraz skuteczność terapii.

	Skuteczne wyniki przy wykorzystaniu AR	Nieskuteczne wyniki przy wykorzystaniu AR
Autyzm	16	1
ADHD	1	1
Lęki i fobie	9	1
Psychoedukacja	8	0
Panowanie nad bólem/lękiem	3	0
Inne zaburzenia neurologiczne	8	0

Przegląd artykułów z dziedziny stosowania rozszerzonej rzeczywistości w terapiach chorób psychicznych wykonany przez Bakır ÇN oraz współpracowników (2023) niesie ze sobą wnioski ukazane w tabeli powyżej. Prawie wszystkie badania wykazały, że rozszerzona rzeczywistość jest skutecznym narzędziem, jedno badanie nie wykazało różnicy w porównaniu z grupą kontrolną. Warto w tym miejscu ostudzić wczesny zapał, ponieważ część z badań była wykonywana na małej próbie, przez co dziedzina wymaga jeszcze wielu badań aby zdobyć statystyczne przekonanie skuteczności rozszerzonej rzeczywistości. Mimo wszystko rokowania dla AR znów są dobre!!!

Potencjał AR w Ochronie Zdrowia

Potencjał rozszerzonej rzeczywistości w ochronie zdrowia jest ogromny i obejmuje wiele obszarów, takich jak diagnostyka, edukacja pacjentów, terapia oraz szkolenie personelu medycznego. W tej sekcji skupimy się na ostatnim wspomnianym gronie, czyli lekarzach. Rozszerzona rzeczywistość już na etapie studiów okazuje się zbawieniem. Każdy z studentów medycyny może ćwiczyć na własną rękę w zaciszu swojego domu lub uczelni dowolny zabieg, dowolną liczbę razy. Nie zastąpi to doświadczenia z krwi i kości (ależ analogia), ale na pewno zwiększy kompetencje przyszłych lekarzy przed wejściem na salę operacyjną, bez narażania zdrowia pacjentów.

Jednym z rozwiązań, co prawda nie z dziedziny rozszerzonej rzeczywistości, lecz wirtualnej rzeczywistości, ale wartym odnotowania, jest Ossco VR. To narzędzie, które pozwala doznać pełnej imersji z blokiem operacyjnym oraz poczuć współpracę z innymi lekarzami.

Wracając jednak do świata rozszerzonej rzeczywistości, warto wspomnieć o narzędziu wspomagającym pracę lekarzy w dziedzinie kardiologii. CommandEP to system stworzony do tworzenia interaktywnych wizualizacji 3D, który wykorzystuje dane w czasie rzeczywistym z systemów mapowania elektro anatomicznego 3D. Ten system pozwala na odzwierciedlenie anatomii wewnętrznej powierzchni serca. Dzięki temu lekarze mogą w czasie rzeczywistym śledzić przebieg procedur medycznych oraz analizować anatomię serca, co umożliwia precyzyjne prowadzenie zabiegów oraz łatwe wyjaśnianie pacjentom, jak przebiegł dany zabieg.

 

 

Wyzwania i Przyszłość AR w Ochronie Zdrowia

Mimo ogromnego potencjału, wykorzystanie Augmented Reality w ochronie zdrowia stawia przed nami również pewne wyzwania. Jednym z głównych problemów jest dostępność i koszt odpowiednich urządzeń AR oraz odpowiednich aplikacji i treści terapeutycznych. Niestety nie zawsze wystarczy nam telefon lub smartfon. Ponadto, istnieją także obawy dotyczące prywatności danych pacjentów oraz konieczność ciągłego doskonalenia i aktualizacji technologii. Jednakże, pomimo tych wyzwań, przyszłość wykorzystania AR w ochronie zdrowia wydaje się niezwykle obiecująca. Dalszy rozwój technologii AR oraz badania nad jej skutecznością w terapii chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych mogą doprowadzić do rewolucji w opiece zdrowotnej, poprawiając jakość życia milionów ludzi na całym świecie, która może wreszcie udrożni system polskiej opieki zdrowia. 😉

Bibliografia

• Vinolo Gil MJ, Gonzalez-Medina, G., Lucena-Anton, D., Perez-Cabezas, V., Ruiz-Molinero, M. D. C., & Martín-Valero, R. (2021). Augmented reality in physical therapy: systematic review and meta-analysis. JMIR Serious Games, 9(4), e30985.
• Wang, P. H., Wang, Y. J., Chen, Y. W., Hsu, P. T., & Yang, Y. Y. (2022). An Augmented Reality (AR) App Enhances the Pulmonary Function and Potency/Feasibility of Perioperative Rehabilitation in Patients Undergoing Orthopedic Surgery. International journal of environmental research and public health, 20(1), 648.
• Riva, G., Baños, R. M., Botella, C., Mantovani, F., & Gaggioli, A. (2016). Transforming experience: the potential of augmented reality and virtual reality for enhancing personal and clinical change. Frontiers in psychiatry, 7, 222151.
• Bakır, Ç. N., Abbas, S. O., Sever, E., Özcan Morey, A., Aslan Genç, H., & Mutluer, T. (2023). Use of augmented reality in mental health-related conditions: A systematic review. Digital Health, 9, 20552076231203649.
• Eckert, M., Volmerg, J. S., & Friedrich, C. M. (2019). Augmented reality in medicine: systematic and bibliographic review. JMIR mHealth and uHealth, 7(4), e10967.