W erze big data bankowość przeszła ogromną transformację, wykorzystując potężne zbiory danych do optymalizacji swoich działań. Dzięki zaawansowanej analizie danych, banki mogą oferować bardziej spersonalizowane usługi, co znacząco poprawia doświadczenie klientów. Dziś, analiza danych umożliwia dokładniejsze przewidywanie zachowań klientów, ocenę ich zdolności kredytowej i wykrywanie oszustw w czasie rzeczywistym.

Big data w bankowości wykorzystywana jest także do precyzyjnego określania zdolności kredytowej. Banki mogą analizować zachowania klientów, co pozwala na szybszą i bardziej dokładną ocenę ich wiarygodności finansowej. Technologie te zmieniają również sposób wykrywania oszustw – transakcje są analizowane w czasie rzeczywistym, co pozwala na natychmiastową reakcję w przypadku podejrzanych działań. Wpływ na poprawę efektywności operacyjnej mają także procesy optymalizacji wewnętrznych działań banków, takich jak zarządzanie ryzykiem operacyjnym czy dostosowywanie liczby pracowników w odpowiedzi na bieżące zapotrzebowanie. Big data pozwala także przewidywać zmiany na rynku finansowym, co jest kluczowe przy zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi i doradzaniu klientom. Dzięki tym analizom, banki mogą lepiej zarządzać ryzykiem oraz zwiększać zgodność z przepisami, co jest szczególnie istotne w kontekście przeciwdziałania praniu pieniędzy. Jednak z tego typu technologiami wiążą się również wyzwania, takie jak ochrona prywatności, koszty infrastruktury IT oraz ryzyko cyberataków, które mogą zagrażać bezpieczeństwu danych. Ponadto, wprowadzenie big data wymaga posiadania odpowiedniej kadry oraz współpracy z firmami technologicznymi.

Włodzimierz Bielski – ekspert ITMAGINATION, czołowej firmy IT oferującej usługi z zakresu analityki danych – uważa, że posiadanie systemu do analizy danych pozwala firmom osiągać przewagę konkurencyjną. W miarę dojrzewania rynku, posiadanie sprawnej analityki będzie de facto standardem, tak jak obecnie jest nim posiadanie systemu ERP czy CRM. Dotyczy to zwłaszcza tradycyjnych branż, np. Retail i FMCG, które coraz bardziej spoglądają w kierunku e-commerce. To tu analityka Big Data będzie kluczowym narzędziem. Trend globalny, który widzimy mocno zarysowany również w Polsce, to analiza i przewidywanie zachowań konsumentów z użyciem Big Data.

 

Dematerializacja pieniędzy

Dematerializacja pieniędzy to proces, w którym tradycyjne formy pieniądza – banknoty i monety – ustępują miejsca cyfrowym rozwiązaniom. W dobie postępującej digitalizacji, tradycyjna gotówka traci na znaczeniu, a płatności bezgotówkowe stają się normą. Coraz częściej korzystamy z kart płatniczych, przelewów internetowych, portfeli cyfrowych, a także systemów płatności mobilnych, takich jak Apple Pay czy Google Pay, które umożliwiają szybkie i bezpieczne transakcje bez użycia gotówki. Dzięki tym technologiom przelewy międzynarodowe stają się prostsze i bardziej dostępne.

Kryptowaluty, takie jak Bitcoin czy Ethereum, stanowią nową formę cyfrowego pieniądza, który działa na bazie technologii blockchain, co pozwala na decentralizację i eliminację pośredników w transakcjach finansowych. Wraz z rosnącą popularnością kryptowalut, pojawiają się pytania o przyszłość tradycyjnych systemów bankowych. Ponadto, banki centralne na całym świecie rozwijają cyfrowe waluty (CBDC), takie jak cyfrowy juan w Chinach.

Początkowo infrastruktura cyfrowego juana miała być oparta na technologii blockchain, jednak zrezygnowano z niej ze względu na ograniczenia w ilości przetwarzanych transakcji. Według zapewnień PBOC transakcje mają być anonimowe w przypadku małych kwot i możliwe do namierzenia w przypadku większych, ale szczegóły tego mechanizmu nie zostały upublicznione. Ponadto aktualnie otworzenie portfela umożliwiającego korzystanie z cyfrowego juana wymaga powiązania z kontem bankowym, które można łatwo zidentyfikować. Cyfrowy juan obecnie klasyfikowany jest przez bank centralny jako gotówka w obiegu, co uniemożliwia wprowadzenie oprocentowania od środków oraz ogranicza konkurencję e‑CNY wobec depozytów bankowych.

Dematerializacja pieniędzy niesie ze sobą wiele korzyści, takich jak poprawa bezpieczeństwa i wygody płatności, szczególnie w czasie zagrożeń epidemicznych. Transparentność transakcji, które są łatwiejsze do monitorowania, pozwala na lepsze zapobieganie przestępczości finansowej, takim jak pranie pieniędzy czy korupcja. Fintechy oraz mobilna bankowość umożliwiają dostęp do usług finansowych w regionach, które wcześniej nie miały dostępu do tradycyjnych banków.

Jednak wyzwaniem pozostaje kwestia ochrony prywatności – cyfrowe transakcje mogą wiązać się z ryzykiem inwigilacji. Dodatkowo, osoby starsze lub nieposiadające dostępu do technologii mogą napotkać trudności w adaptacji do systemu bezgotówkowego. Kolejnym problemem jest cyberbezpieczeństwo, gdyż pieniądz cyfrowy jest narażony na ataki i oszustwa technologiczne.

 

Kopalnie XXI wieku – kryptowaluty

Kryptowaluty, takie jak Bitcoin, stanowią zdecentralizowaną alternatywę dla tradycyjnych walut. Oparte na technologii blockchain, są przechowywane w cyfrowych portfelach i zabezpieczone za pomocą kryptografii. Blockchain to rozproszona księga rachunkowa, która umożliwia zapisywanie transakcji w sposób trwały i niemal niemożliwy do zmodyfikowania. Kryptowaluty działają w oparciu o sieć komputerów, zwanych węzłami, które zatwierdzają każdą transakcję, dodając ją do łańcucha bloków.

Mining, czyli “kopanie” kryptowalut, polega na rozwiązywaniu skomplikowanych problemów matematycznych przez ,,górników”, którzy za swój wkład otrzymują nowe jednostki kryptowaluty. Wiele kryptowalut, jak Bitcoin, wymaga dużej mocy obliczeniowej, co wiąże się z wysokimi kosztami energetycznymi. W przypadku innych kryptowalut, jak Ethereum, proces ten jest stopniowo zastępowany przez algorytmy konsensusu, takie jak Proof of Stake (PoS), które są mniej energochłonne. Kryptowaluty zyskały popularność jako forma inwestycji, a także jako sposób na szybkie i tanie przesyłanie środków między krajami. Dzięki zdecentralizowanej naturze kryptowalut, użytkownicy mogą dokonywać transakcji bez pośredników. Kryptowaluty zapewniają również większą prywatność i bezpieczeństwo niż tradycyjne formy płatności.

Jednak ryzyko związane z kryptowalutami to ich ogromna zmienność oraz brak regulacji na rynku, co może prowadzić do oszustw. Ponadto, proces kopania kryptowalut wciąż wiąże się z dużymi kosztami energetycznymi, co budzi kontrowersje ekologiczne. Przyszłość kryptowalut jest nadal niepewna, choć ich adopcja rośnie, a ich akceptacja przez banki centralne oraz instytucje finansowe może przyczynić się do rozwoju rynku.

Źródło: superbiz.se.pl

Bitcoin osiągnął poziom 90 tys. dolarów, zyskując 31 proc. od czasu wyborów prezydenckich, a wartość tych zakładów wzrosła o kolejne miliardy. Liczba opcji kupna nadal jest dwukrotnie wyższa niż opcji sprzedaży, co sugeruje, że inwestorzy i fundusze hedgingowe stawiały na wzrost ceny bitcoina niezależnie od wyniku wyborów.

 

Zmęczona małpa, czyli NFT

NFT (Non-Fungible Tokens) to cyfrowe tokeny, które reprezentują unikalne zasoby, takie jak pliki graficzne, muzyka czy dzieła sztuki. Oparte na technologii blockchain, NFT zapewniają autentyczność i niezmienność, co czyni je idealnymi do reprezentowania własności cyfrowych zasobów. W przeciwieństwie do tradycyjnych kryptowalut, które są wymienne, NFT są jedyne w swoim rodzaju i mają unikalną wartość.

Tokenizacja zasobów cyfrowych umożliwia tworzenie NFT przypisanych do konkretnych plików, co pozwala na pełne śledzenie historii ich własności. Dzięki zastosowaniu inteligentnych kontraktów (smart contracts), NFT mogą automatycznie regulować zasady sprzedaży i licencjonowania, umożliwiając twórcom uzyskiwanie prowizji z odsprzedaży swoich dzieł. NFT zyskały popularność przede wszystkim w sztuce cyfrowej, ale ich zastosowania obejmują także muzykę, gaming, a także kolekcjonowanie przedmiotów cyfrowych. Działają również w przestrzeni Metaverse, gdzie użytkownicy mogą kupować cyfrowe zasoby, takie jak działki w wirtualnych światach. Dzięki blockchainowi, każde NFT jest gwarancją autentyczności i własności, co zmienia sposób postrzegania wartości zasobów cyfrowych.

Jednak ryzyko związane z NFT to spekulacja, która może prowadzić do niestabilności rynku. Przekonali się o tym nabywcy tokenów NFT, przedstawiających ,,znudzone małpy”. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat wartość tych tokenów NFT znacząco spadła. To zdenerwowało inwestorów, którzy postanowili pozwać dom aukcyjny Sotheby’s. Zarzucają oni domowi aukcyjnemu wprowadzenie ich w błąd poprzez zmanipulowanie cen „znudzonych małp”. Twierdzą oni, że aukcja w tak prestiżowym domu aukcyjnym, jakim jest Sotheby’s, niesłusznie wyniosła na piedestał w świecie sztuki zarówno kolekcję, jak i jej twórców — firmę Yuga Labs. Pozwali oni też grupę gwiazd, między innymi Madonnę, Gwyneth Paltrow, Paris Hilton i Justina Biebera za promowanie tokenów Bored Ape Yacht Club.

Pewność środków w złocie (?)

Złoto od wieków uznawane jest za jeden z najpewniejszych środków przechowywania wartości. Dzięki swojej fizycznej wartości, rzadkości i globalnemu uznaniu stało się podstawą wielu gospodarek. Choć dziś rzadko pełni funkcję codziennego środka wymiany, wciąż jest postrzegane jako stabilna przystań finansowa, zwłaszcza w trudnych czasach kryzysu ekonomicznego. Jego odporność na inflację i zdolność do przechowywania wartości sprawiają, że dla wielu osób pozostaje ważnym aktywem inwestycyjnym. Złoto często rośnie na wartości w okresach kryzysów finansowych, co zwiększa jego atrakcyjność jako formy ochrony kapitału.

Złoto ma także unikalne cechy, które sprawiają, że jest bezpiecznym aktywem. Jego rzadkość i ograniczona podaż stanowią podstawowy atut, ponieważ nie można go „dodrukować” jak walut papierowych. Z tego powodu jest mniej podatne na inflację, co czyni je atrakcyjną alternatywą w niestabilnych czasach gospodarczych. Dodatkowo, fizyczne złoto nie podlega wpływom zmiany technologii ani nowych rozwiązań ekonomicznych, co może wpływać na wartość walut. Złoto jest także cenione na całym świecie ze względu na swoje uniwersalne uznanie. Od tysięcy lat pełniło rolę środka wymiany, a jego wartość była akceptowana w różnych kulturach. Dziś złoto jest wykorzystywane nie tylko jako środek płatniczy, ale także w jubilerstwie, elektronice i innych branżach przemysłowych, co dodatkowo zwiększa popyt na ten surowiec. Jego zdolność do przetrwania w różnych warunkach gospodarczych sprawia, że cieszy się stałym zainteresowaniem inwestorów.

W sytuacjach kryzysowych, zarówno gospodarczych, jak i politycznych, złoto zyskuje na wartości, co sprawia, że jest nazywane „bezpieczną przystanią”. Jego wartość nie zależy w znaczący sposób od decyzji politycznych czy zmieniającej się sytuacji na rynku finansowym, co czyni je wyjątkowym aktywem w czasach zawirowań gospodarczych. Złoto pozostaje atrakcyjne jako sposób ochrony aktywów przed ryzykiem, szczególnie w okresach globalnej niestabilności. Przykładami państw dotkniętych ową ,,niestabilnością” mogą być Rosja i Iran, które zostały wykluczone z systemu SWIFT (międzynarodowy system komunikacji banków) i nie mogą handlować w dolarach ani euro. Ale ktoś kupuje przecież od nich surowce i przypuszczalnie nie płaci za nie rublami. Może to robić, korzystając ze złota, które jest w obiegu na chińskich giełdach.

Cena złota nominalnie ustanowiła w październiku nowy rekord (źródło: money.pl)

Mimo licznych zalet, złoto nie jest pozbawione wyzwań. Przede wszystkim, jego użycie jako środka wymiany jest mało praktyczne. Złoto wymaga wymiany na walutę, co czyni je czasochłonnym i kosztownym w codziennych transakcjach. Dodatkowo, przechowywanie złota wiąże się z koniecznością zapewnienia mu bezpiecznego miejsca, co generuje dodatkowe koszty. Choć nowoczesne technologie pozwalają na przechowywanie złota w formie cyfrowej, wiąże się to z ryzykiem związanym z cyberbezpieczeństwem, a sama cena złota może w krótkim okresie ulegać wahaniom.

 

A może … inne surowce?

Inne surowce, takie jak srebro, ropa, miedź czy pszenica, również mogą pełnić funkcję wartościowych zasobów gospodarczych i w niektórych przypadkach mogą pełnić rolę środka wymiany. Choć nie są idealnymi substytutami tradycyjnej waluty, niektóre z nich były historycznie stosowane jako waluty lub rezerwy wartości. Współcześnie są postrzegane głównie jako aktywa inwestycyjne o zabezpieczającej wartości, jednak ich zastosowanie jako środek wymiany ma swoje ograniczenia.

Srebro, podobnie jak złoto, było używane jako waluta przez tysiące lat. Ma wiele cech zbliżonych do złota, takich jak rzadkość i łatwość przetwarzania, ale jest bardziej podatne na wahania cen, szczególnie w wyniku popytu przemysłowego. Miedź, z kolei, odgrywa kluczową rolę w przemyśle, szczególnie w elektronice i budownictwie, lecz jej wartość jest bardziej zmienna niż złota. Ropa naftowa, choć ma ogromne znaczenie gospodarcze, nie sprawdza się jako waluta ze względu na zmienność cen i potrzeba specjalnych warunków przechowywania. Surowce rolne, takie jak pszenica czy kawa, były kiedyś używane jako środki wymiany, ale obecnie ich wartość zależy od sezonu i zmiennych warunków klimatycznych, co ogranicza ich zastosowanie jako waluty.

Surowce mają kilka zalet jako zabezpieczenie wartości. Mają rzeczywistą wartość użytkową, jak srebro w elektronice czy miedź w budownictwie, co nadaje im wartość niezależną od polityki monetarnej. Dodatkowo, wiele surowców zyskuje na wartości w okresach inflacji, co sprawia, że są atrakcyjne jako zabezpieczenie kapitału w trudnych czasach. Ich globalne zapotrzebowanie, takie jak w przypadku ropy czy miedzi, również podnosi ich wartość. Niemniej jednak, ich cena jest podatna na gwałtowne zmiany w wyniku wahań popytu i podaży, co sprawia, że są one mniej stabilne niż tradycyjne waluty kontrolowane przez banki centralne.

Współczesne gospodarki traktują surowce raczej jako formę rezerw niż jako pełnoprawne waluty. Banki centralne i inwestorzy indywidualni często traktują złoto, srebro czy ropę jako sposób na dywersyfikację portfeli inwestycyjnych oraz zabezpieczenie przed ryzykiem związanym z walutami fiat. Państwa bogate w zasoby naturalne często wykorzystują wpływy z eksportu surowców jako zabezpieczenie dla swojej gospodarki, co stabilizuje kurs waluty i wspiera gospodarkę narodową. Herbert Wirth, dziś naukowiec na Wydziale geoinżynierii, górnictwa i geologii Politechniki Wrocławskiej, w przeszłości wieloletni prezes KGHM, uważa, że koncern powinien wziąć pod uwagę produkcję innych metali – poza tymi, które już wytwarza. Herbert Wirth uważa, że w Zakładzie Wzbogacania Rud w jednej tonie koncentratu może być 1200-1800 gramów kobaltu, który gdzieś nam potem znika, nie ma go w naszych produktach, natomiast wiele z potencjalnie możliwych do odzyskania pierwiastków znajduje się w żużlu. KGHM chwali się, że sprzedaje go jako surowiec na drogi, naukowiec natomiast uważa, że być może można by było go zagospodarować w lepszy sposób.

Prof. Herbert Wirth. Fot. arch. PTWP

 

Tags: #big data, #kryptowaluty, #bitcoin, złoto, srebro, juan, waluta, dematerializacja, nft, bank, bankowość, transakcja

 

Źródła naukowe:

1. Górka, K. (2014). Zasoby naturalne jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 36(3), 35–51. https://doi.org/10.18778/1429-3730.36.03
2. Szyszka, A. (2009). Behawioralne aspekty kryzysu finansowego. Bank i Kredyt, 40(4), 5–29. https://bankikredyt.nbp.pl/content/2009/04/bik_04_2009_01_art.pdf
3. Srokosz, W. (2017). Kryptowaluty: Nowy kierunek badań. Repozytorium Uniwersytetu Wrocławskiego. https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/117084/PDF/10_Srokosz_W_Kryptowaluty_nowy_kierunek_badan.pdf
4. Filip, D. (2016). Big Data – narzędzie instytucji finansowych w dotarciu do klienta. Repozytorium Uniwersytetu Wrocławskiego https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/94422/PDF/04_Filip_D_Big_Data_narzedzie_instytucji_finansowych_w_dotarciu_do_klienta.pdf
5. Shu, Y., Ma, Y., & Zhang, J. (2021). Data-driven approaches for the identification of personalized financial markets. Scientific Reports, 11(1), 1–10. https://doi.org/10.1038/s41598-021-00053-8

 

Artykuły prasowe:

1. Białecka, M. (2023). Poszukiwane na całym świecie surowce mogą być w Polsce. https://www.wnp.pl/hutnictwo/poszukiwane-na-calym-swiecie-surowce-moga-byc-w-polsce,790654.html
2. Kędziora, M. (2023). Złoto znów stało się walutą. To zmienia równowagę, ten rok jest fascynujący. https://www.money.pl/gielda/zloto-znow-stalo-sie-waluta-to-zmienia-rownowage-ten-rok-jest-fascynujacy-7082988283722336a.html
3. Kwiatkowski, P. (2023). Dom aukcyjny Sotheby’s pozwany przez nabywców tokenów NFT. Oszukano nas. https://sukces.rp.pl/sztuka/art38964031-dom-aukcyjny-sotheby-s-pozwany-przez-nabywcow-tokenow-nft-oszukano-nas
4. Szadkowski, S. (2023). Bitcoin bije kolejne rekordy. Superbiz. https://superbiz.se.pl/wiadomosci/bitcoin-bije-kolejne-rekordy-aa-M8Go-5oVK-nQzd.html
5. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (2022) Perspektywy uruchomienia cyfrowego juana. Dostępne na: https://pism.pl/publikacje/perspektywy-uruchomienia-cyfrowego-juana
6. Money.pl (2017) Analiza big data filarem nowoczesnej gospodarki. https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/analiza-big-data-filarem-nowoczesnej,27,0,2319131.html